8 Nisan 2012 Pazar

Dünya,Güneş ve Ay

    




   KONULAR
   1-DÜNYA,GÜNEŞ VE AYIN ŞEKİL VE BÜYÜKLÜKLERİ
   2-DÜNYAMIZ YERİNDE DURAMIYOR
   3-AY DA HARAKET EDER Mİ ?


  


  ÜNİTENİN AMACI
  Bu ünitedeki amacımız; Dünya, Güneş ve Ay'ın büyüklük ve şekilleri hakkında bilgi edinmek ,Dünya ve Ay'ın nasıl haraket ettiğini öğrenmek,Dünya ve Ay arasında haraket ilişkisini kurup bunun yol açtığı sonuçları ve yaşamımıza etksini kavrayabilmektir.
  


   1-DÜNYA,GÜNEŞ VE AY'IN ŞEKİL VE BÜYÜKLÜKLERİ
   




   
    Bulutsuz bir günde gökyüzüne baktığımızda Güneş’i, gece ise Ay ve yıldızları görürüz. Güneş, Dünya, Ay ve bütün yıldızlar uzay adı verilen sonsuz bir boşluk içinde bulunmaktadır. Günümüzde Güneş, Dünya ve Ay’ın küreye benzediğini biliyoruz. 

Geçmişte insanlar Güneş, Dünya ve Ay’ın şekilleri hakkında değişik görüşler ortaya atmışlardır. Anaximenes’e göre (M.Ö. 585-525) Dünya düz bir tepsi gibi olup hava içinde yüzer, Güneş ise ince bir yaprak gibi gökyüzünde hareket edermiş. Mısırlı bilim adamları da Dünya’nın tepsi biçiminde olduğunu, ortasında verimli bir çukurluk çevresinde yüksek dağlar olduğunu ve bu tepsinin suda yüzdüğünü ortaya aymışlar.

Yukarıdaki düşüncelerden de anlaşıldığı üzere insanlar meraklarını gidermek amacıyla sürekli araştırmalar yapmışlardır. Bilim insanları, uzay ve gök cisimlerinin gizemini çözmek amacıyla gözlem evleri kurmuş, teleskopu icat etmişlerdir. Teleskop, gök cisimlerini gözlemek amacıyla kullanılıp Güneş, Dünya ve Ay’ın bilinmeyen birçok yönünü çözmemizi sağlamıştır.

• GÜNEŞ: Çok sıcaktır ve yanmakta olan gazlardan oluşan ateşten bir topa benzer. Çok güçlü bir ısı ve ışık kaynağıdır. Güneşin güçlü ışığı gözlerimiz için çok zararlıdır. Bu nedenle hiçbir zaman güneşe çıplak gözle, özellikle de teleskop ve dürbün ile bakılmamalıdır.

• DÜNYA: Güneşin çevresinde dolanan bir gezegendir. Dünyanın katmanlardan oluşan bir küreye benzediğini dördüncü sınıfta öğrenmiştik.

• AY: Küre biçiminde bir gök cismidir. Ay’dan gelen ışığın kaynağı Güneş’tir. Ay’ın kendi ışığı yoktur. Bu nedenle dürbün ve teleskopla bakılabilir.

Yapılan gözlemlere göre, Ay’ın çapını 1 birim olarak kabul edersek Dünya’nın çapı 4 birim, Güneş’in çapı ise 400 birimdir. Diğer bir ifade ile Güneş’in çapı: Dünya’nın çapının 100, Ay’ın çapının ise 400 katıdır.

Ay, Dünya’dan yaklaşık 348 bin km uzaklıkta, Dünya’ya en yakın gök cismidir. Güneş ise çok uzaktadır. Güneş, Dünya’ya Ay’dan 400 kez daha uzaktadır. Güneş, Ay’dan çok büyük olmasına rağmen, Dünya’ya olan uzaklıklarının farklı olması nedeniyle aynı büyüklükteymiş gibi görünür. Camdan dışarı baktığınızda uzaktaki bir arabayı, yakındaki bir arabadan daha küçük görürsünüz. Çünkü cisimler uzaklaştıkça gerçek boyutlarından daha küçük görünürler. Aslında gerçekte aralarında bu kadar büyüklük farkı yoktur. Siz de benzer örnekler verebilir misiniz?


Dünya güneş ve ay maketi


2-DÜNYAMIZ YERİNDE DURAMIYOR


2-a)Dünyamızın Günlük 
Haraketi
Bir el feneri Güneş olarak düşünülürse, önüne konulan topun bir tarafı aydınlanırken, diğer tarafı karanlık kalır.
Bu durumda sizce gündüz nasıl geceye, gece nasıl gündüze dönüşür?

Videoda da gösterildiği gibi dünya kendi ekseni etrafında dönerken güneşe dönük olan kısımlar aydınlık diğer kısımlar karanlık oluyor .Demekki  Dünyanın kendi ekseni etrafında dönerken güneş gören kısımları gündüz görmeyen kısımları ise gecedir.

Dünya kutuplardan geçtiği varsayılan kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru döner ve bir tam dönüşünü 24 saatte tamamlar. Bir günde tamamlanan bu hareketine Dünyanın Günlük hareketi denir.


Yerkürenin kendi çevresindeki hızı Ekvator' da yaklaşık 1670, km/saattir. Bu hız ekvatorun boyu olan 40.076 km'nin 24 saate bölünmesiyle elde edilmiştir. (40.076:24=1670)

Ekvatodardan kutuplara doğru gdildikçe, dünyanın bu çizgisel hızının aaldığı görülmektedir. Bunun nedeni ise paralel dairelerinin boylarının küçülmesidir. Örneğin, 70 derece paralel dairesinin çevresi 10.400 km olduğundan, dünyanın 70 derece paralelindeki dönüş hızı; 10.400:24=434 km/saattir.


Kutup noktalrında ise dünyanın dönüş hızı " 0 " olarak kabul edilir.

Bu durumun bir sonucu olarak; Güneş'in doğuş ve batış süresi Ekvator ve çevresinde son derece kısa, kutupların çevresinde ise oldukça uzundur.


Örneğin; Kuzey kutup noktasında güneş 21 Mart'ta görünür ve doğmaya başlar. 22 Mart'ta tam olarak doğmuş olur. 






                                  2-b)Dünyamızın Yıllık Haraketi

Güneş mi Yoksa Dünya mı Hareket Ediyor?

Hepiniz çeşitli taşıtlarla yolculuk etmişsinizdir. Hızlı hareket eden bir otomobilde ya da trende yolculuk yaparken yol kenarındaki ağaçlar ve telefon direkleri, hızla hareke ediyorlarmış gibi görünür. Oysa siz hareketli, ağaçlar ve direkler ise hareketsizdir.

Dünya dönmekte ve Güneş’in etrafında dolanmaktadır. Buna rağmen biz, bunu hissetmez; yeryüzü sabit, Güneş’i hareketliymiş gibi hissederiz.

Artık biliyoruz ki hareket eden Güneş değil, Dünya’dır. Güneş’i hareketliymiş gibi hissetmemizin nedeni ise Dünya’nın kendi etrafında dönmesidir.Dünya’mızın hareketlerini bir topacın dönüşüne benzetebiliriz. Topaç kendi ucunda dönerken zemin üzerinde de daireye benzer bir yol üzerinde dolanır.
Dünya’mızın Güneş etrafındaki hareketi de, topacın dönerken yerdeki dolanımına benzer. Dünya kendi çevresinde dönerken bir yandan da Güneş’in çevresinde dolanır.
Dünya bu dolanımını ne kadar sürede tamamlar?



Aşağıdaki resimde Dünya’nın Güneş’in çevresindeki dolanımını görüyorsunuz.
 





Dünya, kendi ekseni etrafındaki günlük dönüşünü sürdürürken, bir yandan da Güneş’in çevresinde dolanır. Dünya, Güneş etrafındaki dönüşünü elips şeklindeki bir yörünge üzerinde 365 gün 6 saatte tamamlar buna 1 yıl denir.
Dünya, 939 milyon km lik yörüngesi üzerinde saatte 108 bin km. hızla hareket eder.
 
İki Öğrenci Dünya'nın Haraketlerini Anlatıyor

PEKİ BU HARAKETLERİN SONUCUNDA NOLUYOR MERAK EDİYOR MUSUN??


3-AY'DA HARAKET EDİYOR MU?




Ay’ın Dünya ve Güneş’ten çok küçük olduğunu, Dünya’dan bakıldığında yaklaşık olarak Güneş’le aynı büyüklükte göründüğünü öğrendik. Çünkü Ay, Dünya’ya en yakın gök cismidir. Bu yüzden diğer gök cisimlerinden büyükmüş gibi gözükür.

Bulutsuz gecelerde Ay’ı değişik şekillerde görebiliriz. Ay’ı görebildiğimize göre Ay’dan gözümüze ışık gelmektedir. Oysa Ay bir ışık kaynağı değildir. Size göre Ay’dan gelen ışığın kaynağı nedir?Dünya’mız gibi Ay’ın da hareketleri vardır.

1. Kendi etrafında döner.

2. Dünya’nın etrafında dolanır.

3. Dünya ile birlikte Güneşin etrafında dolanır.



 



Alican Gözlem Yapıyor…Meraklı Alican Ay’ın evrelerini merak etmiş. Her akşam oturup teleskopuyla Ay’ı gözlemlemiş.

Günler birbirini takip etmiş. Ay’ı hep farklı şekillerde gözlemlediği için Ay’ın farklı evrelerinin olduğunu anlamış.

Ama bu gözleminde bir şey dikkatini çekmiş. Her gece ayın hep gülen yüzünü görüyormuş. Bir gün bile Ay’ın arka tarafını görememiş. Bunun nedenini araştırmaya karar vermiş.
 

 
Ay da Dünya gibi kendi etrafında döner. Ay’ın kendi etrafındaki bir tur dönme süresi ile Dünya etrafındaki bir tur dolanma süresi birbirine eşittir. Bu süre 28 gündür. Bu zamanların eşit olması nedeniyle Ay’ın hep aynı yüzü görülür. Arka yüzü hiçbir zaman görünmez. İki arkadaş yüz yüze durduğunuzu düşünün. Arkadaşınız kendi etrafında dönerken aynı zamanda sizin etrafınızda dolansın. Çevrenizde dolanıp bir tur attığında yüzünün yine size dönük olması bu durum ile aynıdır.
Ay’ın ışığını Güneş’ten aldığını öğrenmiştik. Bazen Ay’ı göremeyebiliriz. Eğer Ay’ın Dünya’ya bakan tarafı güneş ışığını almıyorsa onu gözlemleyemeyiz.

Ay’ın görünümleri, 28 günlük dönme hareketi süresince değişen ve tekrarlanan doğa olayıdır.
Dünya’dan bakıldığında Ay’ın Dünya çevresindeki dolanım süresince, görünümünde düzenli değişmeler vardır. Ay’ın görünüşünde belirli aralıklarla tekrarlanan bu değişikliklere Ay’ın evreleri adı verilir. Ay’ın dört ana evresi vardır:



Ay’ın evreleri; Dünya’nın kendi çevresindeki hareketi ile, Ay’ın Dünya etrafındaki dolanımı sonucu oluşur.
6.sayfadaki resimde, Güneş’in Dünya ve Ay’ı nasıl aydınlattığını görüyorsunuz. Resmi inceleyiniz.






               ETKİNLİKLER
               
                                                                          1-


2-                                                                                                         

3-

4-



5-
6-

               






                  
                                                 

DAHA FAZLA TESTE NE DERSİNİZ ?????

EĞLENELİM
         BİLMECELER
    
1- C iken O olur,O iken C olur.
2-Her akşam yatar ,
   Sabah erken kalkar.
   Hiç uyumaz.

3-Ateşe girer yanmaz,
  Suya girer ıslanmaz.


4-Tepe arkasında gümüş tepsi.


5-Dam üstünde kalaylı sahan.


6-Dünyanın döndüğünü en iyi kim bilir??



                                                                        (ay, güneş, güneş, ay ,ay,sarhoş)

                                                                         FIKRA

        Mehtapta kuyudan su çeken Hoca,birden Ay'ın kuyudaki aksini görmüş."Ay kuyuya düşmüş,en iyisi mi ben onu kuyudan çıkarayım ."demiş.
        Su dolu kova ile Ay'ı kuyudan kurtarmaya çalışmış.Kova bir yerde,kuyunun duvarına takılmış.Hoca çekmiş,çekmiş...Sonunda ip kopunca sırt üstü yere düşmüş. Ay'ı gökyüzünde görünce;"Çok yoruldum ama kuyudan da Ay'ı çıkardım." demiş.


                                  


                                                                   ŞİİR
                                                                               
   
                                                                  DÜNYA
    Güneşle ayın ortasındayım
insanlar bulunur içinde 
eski zamanlarda
derlermiş
bana düz 1tepsi
hepsi yalan gerçek dünya 
ortasından basık mavi 1 küre




KAYNAKLAR


3- Fen ve Teknoloji Ders Kitabı yeni programa uygun 5. Sınıf  TUDEM Yayıncılık

4- ŞAHİN, Sermin; AKAR, Abdullah;ÖNDER,Şerife;KARATAŞ,İnci;YURT ve Nuran(2011) “Fen Ve Teknoloji Ders Kitabı (2.KİTAP)” <http://www.meb.gov.tr/Ders_Kitaplari/IlkOgretim_OzelSekt/5_SINIF/FEN_BILG/fen5_2kitap/fen5_DK_2kitap.pdf > (2012,Nisan,08)  SemihOfsetYAYINLARI


5- ŞAHİN, Sermin; AKAR, Abdullah;ÖNDER,Şerife;KARATAŞ,İnci;YURT ve Nuran (2011) “Fen Ve Teknoloji Öğrenci Çalışma Kitabı(1. Kitap)” <http://www.meb.gov.tr/Ders_Kitaplari/IlkOgretim_OzelSekt/5_SINIF/FEN_BILG/fen5_1kitap/Fen5_CK_1kitap.pdf >  (2012,Nisan,08)  SemihOfsetYAYINLARI 




8- <http://www.fenokulu.net> (2012,Nisan,08)


10- İlköğretim Fen ve Teknoloji Öğrenci Çalışma Kitabı 5. sınıf DOKU Yayıncılık Ticaret Anonim Şirketi

11- Tüm dersler Soran Kitap 5. sınıf OKYANUS Yayıncılık

12- <http://www.odevkalemi.com/2012/02/5-snf-fen-ve-teknoloji-dersi-dunya_23.html> (2012,Nisan,08)

13- <http://www.frmartuklu.net/uzay-ve-gokyuzu/192773-dunyanin-yillik-hareketinin-sonuclari-nedir.html> (2012,Nisan,08)   
Gönderen zaman:

1 yorum:

  1. ralphmacak4 Mart 2022 13:26

    CASINO REVIEW: The first online slot games to hit
    CASINO REVIEW: The first online slot games to 보령 출장마사지 hit the 서울특별 출장안마 table. · 3. SuperSlots · 제주도 출장마사지 4. SuperSlots · 김제 출장안마 5. Spin · 6. 성남 출장마사지

    YanıtlaSil

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)